Dużo już zostało powiedziane w kwestii prozdrowotnych właściwości picia wina czerwonego wytrawnego na profilaktykę chorób serca (resweratrol = kardioprotekcyjne dzialanie). Ale czy wiemy ile i jak często możemy wypić by zachować zdrowie? Czy wyłączne picie wina czerwonego zapewni nam dobrą ochronę przed rozwojem chorób układu sercowo-naczyniowego, czy potrzeba czegoś jeszcze?

ZNACZENIE ALKOHOLU W PREWENCJI CHORÓB SERCA

Prawie wszystkie dotychczasowe badania wykazały, iż najniższe ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe (ChS-N) dotyczy osób spożywających umiarkowaną ilość alkoholu, a wzrasta u niepijących i u tzw. „heavy drinkers”. U tych ostatnich zaobserwowano wzrost zachorowalności i śmiertelności na marskość wątroby, udar, nowotwory, samobójstwa, wystąpienie urazów, zatruć.

• Duńskie badania wykazały, iż ryzyko śmiertelności ogólnej (w tym z chorób układu krążenia) było odwrotnie proporcjonalne do spożycia wina i ryzyko to było najniższe u osób pijących 3-5 kieliszków wina na dzień. Przeciwna zależność występuje w przypadku innych alkoholi, gdzie zaobserwowano proporcjonalny wzrost ryzyka śmiertelności ogólnej do ilości spożywanego alkoholu.

• Według American Cancer Prevention Study II najniższą śmiertelnością cechują się kobiety i mężczyźni pijący dziennie 1-2 porcji napoi alkoholowych.

• Z kolei metaanaliza Ronskley’a wykazała że picie 50-60g alkoholu (ok. 3 porcji alkoholu) dziennie związane jest ze zwiększonym ryzykiem śmierci oraz wystąpienia udaru mózgu.

• Według dotychczas przeprowadzonych badań, protektycznyy efekt alkoholu na zmniejszenie ryzyka wystąpienia ChS-N dotyczy spożycia 20-30g etanolu na dzień, co tyczy się ok. 2 kieliszków wina dla mężczyzn, dla kobiet zaś dawka o połowę mniejsza. Taka konsumpcja związana była z korzystnymi zmianami stężenia HDL (tzw. „dobry cholesterol”) i apolipoproteiny A-I (białkowa część HDL, odpowiedzialna za przeciwmiażdżycowe działanie HDL-u), oraz trójglicerydów, prowadząc do zmniejszenia prawie o 25% ryzyka choroby wieńcowej.

• W niektórych badaniach odnotowano również protekcyjny wpływ alkoholu na poziomie małego lub umiarkowanego spożycia (5-26g etanolu na dzień) u osób ze stwierdzoną już chorobą układu sercowo-naczyniowego.

Co ciekawe, opisane wcześniej korzyści z picia alkoholu nie są obserwowane u tych osób, które piją w ciągu jednego dnia ≥5 porcji napojów alkoholowych a w następne dni w tygodniu nie piją. Podczas gdy małe ilości alkoholu pite codziennie działają protekcyjnie na układ krwionośny, to sporadyczne picie alkoholu w dużej ilości zwiększa ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej.

Ponadto, większa umieralność z powodu zawału tyczy się osób pijących w ciągu 1-2 godzin ≥3 drinki (szeroko rozumiane napoje alkoholowe).

Wyniki niektórych badań sugerują, iż umiarkowane spożycie alkoholu u młodych ludzi w wieku 14-21 lat, nie wskazuje ochronnego efektu na układ krążenia, natomiast zwiększa ryzyko wystąpienia urazu, czy wypadków.

MECHANIZMY ODPOWIEDZIALNE ZA KORZYŚCI SERCOWO-NACZYNIOWE udokumentowane dla wina czerwonego

• zmiana profilu lipidowego — alkohol podnosi stężenie cholesterolu frakcji HDL (tzw. „dobry cholesterol”), obniża stężenie cholesterolu frakcji LDL (tzw. „zły cholesterol”) oraz apolipoproteiny (a). ALE podnosi stężenie trójglicerydów, dlatego jeżeli już masz je powyżej normy, zrezygnuj z alkoholu;
• umiarkowane dawki alkoholu zmniejszają agregację (zlepianie) płytek, obniżają stężenie fibrynogenu. Dodatkowe efekty związane są ze spożywaniem czerwonego wina, którego polifenole wykazują aktywność fibrynolityczną (rozpuszczenie skrzepów);
• zmniejszenie stężenia wskaźników stanu zapalnego: białka C-reaktywnego (CRP), TNF-alfa, intereleukin prozapalnych;
• aktywność antyproliferacyjna (hamowanie namnażania się komórek);
• właściwości antyoksydacyjne.

FRANCUSKI PARADOKS

Na podstawie danych statystycznych z 26 krajów na całym świecie, wykazano, że mimo najwyższego wskaźnika konsumpcji wina na osobę we Francji, charakteryzuje się ona jednym z najniższych wskaźników śmiertelności z powodu choroby niedokrwiennej serca, a także rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Dalsze analizy wykazały odwrotną korelację pomiędzy śmiertelnością z powodu choroby niedokrwiennej serca a ilością spożywanych warzyw, owoców i alkoholu. Związek ten okazał się być najsilniejszy w przypadku wina.

W związku z tym, czy picie wina jednoznacznie oznacza obniżenie ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych?

Okazuje się, ze nie tylko w samym winie odnajdziemy wybawienie. Renaud w swoich badaniach podkreśla, iż w diecie przeciętnego francuza obfitują warzywa i owoce. Ponadto, używają oni przeważnie oliwy z oliwek do potraw, nie jedzą w pośpiechu, oraz nie podjadają między posiłkami. Podobne wnioski wysunął również zespół Goldberga, który stwierdził, iż to prawdopodobnie zdrowy styl życia francuzów pijących wino odgrywa ważną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia. Autorzy zaobserwowali, że osoby te są rzadziej otyłe, zwykle nie palą, częściej uprawiają sporty, jedzą więcej warzyw, owoców i ryb, oraz piją wino do posiłku.

KONKLUZJA:
Spożywanie alkoholu jest związane z wieloma zagrożeniami dla zdrowia i nie jest zalecane w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych.

N A T O M I A S T
Regularne spożywanie napojów alkoholowych w rozsądnych ilościach, przy zachowaniu zdrowego stylu życia (aktywność fizyczna, odpowiednia dieta, brak uzależnień) może zmniejszyć ryzyko zachorowalności i śmiertelności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego.

PIŚMIENNICTWO:
Sinkiewicz W., Węglarz M., Chudzińska M., Wine, alcohol and cardiovascular diseases, Kardiologia Polska 2014; 72, 9: 771–776;
Mamcarz A., Podolec P., Alkohol w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego— fakty i mity, Forum Medycyny Rodzinnej 2007, 3, 255–263;
Stępień M. i wsp., Wpływ resweratrolu na cukrzycę i choroby sercowo-naczyniowe, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2012, 4, 140–145;
źródła internetowe:
Alcohol and Heart Health
Alkohol w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowyc